Зборник на Миладиновци/ Латински краљ и Огнен

Латински Краљ и Огнен

од Браќа Миладиновци

на современ македонски правопис

Свадба чинит краља Латинина,
Свадба чинит сина ке си женит,
Ама му је синот грдомазен:
Горна рилка дури до челбинка,
А долната дури до појаса.
Тук се чудит краљот што да чинит,
От' ке земит не'ста от далеку,
От далеку од Легена града
От Легена девет браким сестра.
Што му гответ големи пештежи,
Девет браќа девет кули азно,
Стара тешта от срма кошуља,
На кориља камни безценети.
Тес му готвит сабја дипленица.
Што се диплит дванаесет дипли,
Што се носит во бела пазуа,
Што да сечит дрвја и камења;
Што му готвит софра позлатена,
Што да седет седумдесет мина;
А на неа камни безценети,
Да ручает и да вечерает
Без свеќа, без бела борина,
От софрата видело да имат.
Снаи му гответ ждребе тригодишно,
Што го ранет се со суво грозје,
Што да пливат преку Црно Море.
И си стана краља Латинина,
Си го кани Марка Кралевике,
Си го кани чесна кумашина.
Станал Марко рано во недеља,
Коња коит мошне арџелио,
Плоча клажат от бели карагрош,
Клинци клажат от ж'лта дуката.
Тога велит млада Маркоица:
„Ајти Марко, мое господине!
Што те тебе нужба дотерало,
Коња коиш олку арџелио?
Аљ ке одиш на војска цареа,
Аљ ке одиш негдека на свадба?”
Тога велит Марко Кралевике:
„А егиди млада Маркоице:
Јас не одам на војска цареа,
Јас не одам чесна кумашина,
Ми допуштил краља Латинина,
Што ме канил чесна кумашина.
Јас не одам чесна кумашина,
Тук промени наше м'шко дете,
Ке го пуштам у краља на свадба.”
И си стана млада Маркоица,
И си зеде свое м'шко дете,
М'шко дете малечек Огнена,
Му облече бурунџи кошуља,
Му облече от кафтан долама,
Му облече џубе нафелио,
А на глаа самура калпага;
Па пазуи пак што му нареди?
Му нареди камни безценети.
Дете греит, како јасно с'нце.
Го качие на брзега коња.
И си стана млада Маркоица,
Му целива коњу црни очи:
„Коњу, коњу, жити црни очи!
Да ми вардиш мое м'шко дете,
Оту ми је дете аџамија!” –
„Глаа даа, а дете не даа.”
И му рече Марко Кралевике:
„Ајти синко, малечок Огнене!
Ке те пушта у краља на свадба,
Ама немој да ме посрамотиш,
Туку испат сакам да го сториш,
От' си, синко, Маркоо колено.
Да не пиеш вино и ракиа,
Да не јадиш манџи господарски,
Да не слегвиш от коња на земи;
Как те пуштам, така да ми дојдиш.”
Ми отиде у краља на свадба;
Како татко што му нар'чало,
Така дете зборот му држало,
И ми најде китени сватои,
Што ми седет на диван високи;
Јадет, пијет, кумот го чекает,
Да ми одет п' убаа нееста.
И ми дојде Огнен добар јунак;
И се спушти краља Латинина,
Му целива на коњот седлото,
И го молит Огнена детенце,
Да му слезит от коња брзего.
Да го клаит на чесна трпеза.
И му велит Огнен добар јунак:
„Ајти тебе краља Латинина!
Јас од татко изан не си зедоф,
Да си седна на чесна трпеза,
Да си пијам вино и ракиа,
Да ти јадам манџи господарски;
Со си коња на диван ке идам.
Ај земај си китени сватои,
Да одиме п' убаа нееста.”
Тога велит краља Латинина;
„Ајти синко, ајти мили синко!
Да ме простиш, нешто ке ти кажам,
Сум те канил, а не сум ти казал.
Али можиш, синко, да ми одиш
Да ми одиш зета аманета?”
Тога велит малечек Огненче:
„Ајти тебе краља Латинина!
Сум те канил, а не сум ти казал.
Ако држиш збор, што ке ти речам,
Дароите што ке ме дарвеет,
Дарој мене, неестата тебе;
Така ида зета аманета.”
И му рече краља Латинина:
Дарој тебе, неестата мене;
Туку дан' ме, синко, пострамотиш,
Кога ке ја неестата донесам,
Ке те клаам чесна кумашина.”
Кинисае китени сватои,
Да ми одет п' убаа нееста,
Излегое по бели друмои;
Напред одит малечек Огненче,
Си разигра своја брза коња,
Дете греит како јасно с'нце.
Го видое Легенки девојки;
Тога велет Легенки девојки:
„Леле боже, леле мили боже!
Блаѕе мајка што родила јунак;
Најблаѕе таја што ке го љубит!”
Отидое у Легена града,
Да земает убаа нееста.
Извадие големи пештежи: -
Девет браќа девет кули азно,
Стара тешта срмена кошуља
На кориља камни безценети;
Стариот тес сабја дипленица,
Што се диплит дванаесет дипли,
Што се носит во бела пазуа,
Што да сечит древја и камења.
Си изваде софра позлатена,
А на неа камни безценети,
Да ручает и да вечерает
Без свеќа, без бела борина,
От софрата видело да имат;
Мили снаи ждребе тригодишно,
Што го ранее се со суво грозје,
Што да пливат преку црно море.
Си зедое убаа нееста.
Ми оделе сватој што оделе,
Излегое по крај црно море;
Ми повеа еден тиок ветар,
Је отвеал дулак от нееста:
И ја виде млада зеташтина.
Тога велит убаа нееста:
„Леле боже, леле мили боже!
Блаѕе мајка, што родила сина,
А поблаѕе ја што ке го љуба.”
И е дочу малечек Огненче.
Тога велит малечек Огненче:
„Ајти тебе убаа нееста!
Не пули се, неесто, во мене,
Тук пули се во иљада сватој,
Кој ми имат рилка до челбинка,
Кај ми имат рилка до појаса,
Ти со него ќе ми се кердосаш,
А ас сум ти зета аменета.”
Тога велит убаа нееста:
„Бог те убил краља Латинина!
Зашт' ми кладе зета аманета;
Ако беше син ти грдомазен,
Да не земат други дароите.”
И му велит краља Латинина:
„А егиди малечек Огненче!
Неестата пишман се сторила,
Не ти даат тебе дароите.”
Се наљути малечек Огненче,
Си изваде сабја дипленица,
Је пресече софра позлатена,
Та ја фрли в она црно море;
И си зеде девет кули азна,
Си и фрли в она црно море;
И го зеде ждребе тригодишно,
Го пресече преку полоина,
Си го фрли в она црно море.
Тога рече убаа нееста:
„Али сешто ја да си прежаљам,
Ама ждребе како да прежаљам,
Три години што ми го раниле
Го раниле мојте мили снаи
Се со шекер и со суо грозје
Се разсили малечек Огненче,
Је пресече убаа нееста,
Си ја фрли в она црно море.
Остра сабја от камења скрши,
Си ја фрли в она црно море.
И му рече малечек Огненче:
„А егиди краља Латинина!
Али виде Маркоо коленце,
Как да одит назод без дарои,
Ти ке одиш назод без нееста!”
Си разљути Огнен брза коња,
Си се фрли в она црно море,
Си преплива она црно море,
Си отиде при свој мили татко.
Марко седит на диван високи,
Го догледа дете от далеку,
И је велит Марко Кралевике:
„Ајти табе млада Маркоице!
Нешто идет дете наљутено.”
Кога дојде малечек Огненче,
Ми зборвеше мошне наљутено.
И му рече Марко Кралевике:
„Што си, синко, олку наљутено?”
И му рече малечек Огненче:
„Јас не требит да сум наљутено,
Туку требит сабја да истаргна,
Да ти зеам глаа от рамена,
Оти кога да се опијаниш,
Ти не знаиш тога што да чиниш,
Со Латини побратимство чиниш;
Аљ не знаиш оти се безверни,
Как не кани, така не не држа;
Не ме кладе чесна кумашина,
Тук ме кладе зета аманета,
И ми такса се бели дарои,
Дарој мене, неестата нему.
После краљот пишман ми се стори,
Жаљ му беше дарои да земам,
Зашто беа големи пештежи; -
Девет браќа девет кули азно;
Стара тешта от срма кошуља,
На кориља камни безценети;
Стариот тест сабја дипленица,
Што се диплит дванаесет дипли,
Што се носит во бела пазуа,
Што да сечит древја и камења;
Што му зготвее софра позлатена,
Што да седет седумдесет мина,
А на неа камни безценети,
Да ручает и да вечерает
Без свеќа, без бела борина,
От софрата видело да имат.
Снаи му зготвее ждребе тригодишно,
Што го ранее се со суво грозје,
Што да пливат преку црно море. -
'И исфрлиф в она црно море
И дарои и млада нееста;
Јас си дојдоф назод без дарои,
Тој побегна назод без нееста;
Испат сториф наша јунаштина.”
Тога Марко дете го избаци,
Маркоица коња го избаци.