АСНОМ , документ 4
| П Р О Г Л А С ОД ПРВОТО ЗАСЕДАНИЕ НА АСНОМ ДО МАКЕДОНСКИОТ НАРОД ЗА ОДРЖАНОТО ЗАСЕДАНИЕ НА АСНОМ |
Август, 1944 г.
Удрени се темелите на македонската федерална држава во нова демократска и федеративна Југославија На 2 август 1944 година - Илинден - се свика првото историско Антифашиско собрание на народното ослободуење на Македонија - АСНОМ. 122 полноправни представители, синови и ќерки на македонскиот народ, испитани низ маките и искушенијата на Народно-ослободителната борба, собрани на своето прво заседание во манастирот “Св.Прохор Пчински“, во присаствие на делегатите: од Врховниот Штаб на Маршал Тито, војните сојузнички мисии и на Главниот штаб на Србија, ја изразија суверената воља на својот народ и ги донесоја следните решенија:
Македонија ја прогласи за федерална држава, во нова демократска федеративна Југославија. Народното собрание се конституира во врховно законодателно и исполнително представителство на македонската федерална држава.
Се донесе декларација, со која се гарантира слобода и равноправност на секој граѓанин и граѓанка во Македонија, без разлика на вера, националност и политичка припадност, право на секој граѓанин и граѓанка над 18 години да избира и да биде избран, слобода на совеста и вероисповеданието, право на бесплатна просвета, итн.
Се формира Президиум на АСНОМ со функции на привремено народно представителство на македонската федерална држава.
Македонскиот народен јазик се воведува како службен јазик.
Илинден, 2 август, се прогласува за народен и државен празник во Македонија.
Се формира комисија за испитување војните злодејствија, направени од окупаторите и нивните слуги.
Се формира комисија за изработување законски проекти на македонската федерална држава.
Се избраја 40 представители на македонскиот народ за Антифашиското веќе на народното ослободување на Југославија и неговиот Президиум.
Македонски народе!
Со овија основни историски решенија се удрени темелите на македонската федерална држава. Това се први плодови на твојата тригодишна народно-ослободителна борба, това се првите плодови на братството и единството со другите народи на Југославија. Овија плодови претставуваат остварување на вековните идеали на нашиот народ.
Македонски народе!
Антифашиското собрание на народното ослободување на Македонија е одржано во најжестокиот бој во оваја војна, кога се кинат фашиските синџири, кога геројската Црвена армија настапува кон Берлин, а мошните сојузнички армији настапуваат од запад и југ на Париз и Германија, кога нашата јуначка Народно-ослободителна војска на Југославија навлегува во последен бој со фашиските окупатори. Во оган и крв на развихрената и решавашта битка, во зората на победата, македонскиот народ преку своето Антифашистко народно собрание си ја кажа думата за својата судба.
Фашиските окупатори и нивните слуги се пред пропаст, ами ги превземаат сите мерки како би го одложиле своето пропаѓање. Оние изнајдуваат нови трикови, како би го задржали македонскиот народ мирно да (го) поднесува фашискиот јарем. Ванчо Михајлов и неговата група издајници и крвници на македонскиот народ готват платени банди да по истеглувањето на бугарските фашиски војски ја завладејат Македонија за сметка на Хитлер или некој друг господар. Од друга страна, това исто се готви и од најголемиот издајник и слуга на Хитлера Милан Недиќ, кој се токми да умаршува во Македонија и да го обнови големосрпското ропство.
Македонски народе! Родољуби и родољубки!
Слободата е на прагот! Темелите на нашата федерална држава се удрени! Ама баш није сите треба да бидеме на штрек. Сега баш треба да се прибериме сите во Народно-ослободителниот фронт на Македонија во нашата Народно-ослободителна војска, за да (ги) сачуваме придобивките на досегашната борба. Краен е час за секој еден Македонец да го отфрли секое колебание и тргне во последен бој за слобода на нашиот вековно поробен народ.
Во името на новата македонска држава, во името на нејното изградување, ние ви викаме:
Уште повеќе зацврснете го единството на целокупниот македонски народ преку Народно-ослободителниот фронт на Македонија - единството, кое ти овозможи создавање на македонската држава, единството, које ќе ти ја сочува таја држава!
Стани целиот на воражено востание и навлези во својата Народно-ослободителна војска на Македонија, војската која ти создаде држава и која ќе знае да ти ја сочува! Разрасни ги што по скоро своите бригади во мошни дивизии и корпуси!
Уште посилно пристапите кон формирањето на народно-ослободителните одбори, органите на новата народно-демократска власт, преко која треба да се соберете за изградувањето на новата македонска држава!
ДА Е ЖИВА СЛОБОДНА МАКЕДОНИЈА ВО ДЕМОКРАТСКА И ФЕДЕРАТИВНА ЈУГОСЛАВИЈА!
ДА Е ЖИВО АНТИФАШИСКОТО СОБРАНИЕ НА НАРОДНОТО ОСЛОБОДУВАЊЕ НА МАКЕДОНИЈА.
ПРЕЗИДИУМ НА АНТИФАШИСКОТО СОБРАНИЕ НА НАРОДНОТО ОСЛОБОДУВАЊЕ НА МАКЕДОНИЈА
Претседател: МЕТОДИ АНДОНОВ - ЧЕНТО, трговец од Прилеп.
Потпретседатели: ПАНКО БРАШНАРОВ, учител од Велес и ЕМАНУИЛ ЧУЧКОВ, директор на гимназија од Штип.
Секретари: ЉУБЧО АРСОВ, банк(арски) чин(овник) од Штип и др. ВЛАДИМИР ПОЛЕЖИНОВСКИ, правник од Кичево.
Членови:
ВЕНКО МАРКОВСКИ, поет од Скопје;
ЦВЕТКО УЗУНОСКИ, работник од Преспа,
БОГОЈА ФОТЕВ, земљоделец од с. Бистрица (Битолско);
генерал-мајор МИХАИЛ АПОСТОЛСКИ, командант на НОВ и ПО на Македонија, од Штип;
СТРАХИЛ ГИГОВ, нач(алник) (на) персон(алниот) отдел на Гл(авниот) штаб, од Велес;
ПЕТРЕ ПИРУЗЕ, адвокат од Охрид;
КИРИЛ ПЕТРУШЕВ, работник од Скопје;
ИВАН ЈОРГОВ, свештеник од с. Дреново (Кавадарско);
ЕПАМИНОНДА ПОП-АНДОНОВ, професор од Струмица;
ГЕНАДИЕ ЛЕШКОВ, земљоделец од с. Дреново (Бродско);
ЌЕМАЛ АГОЛИ, студент од Дебар;
ЛАЗАР СОКОЛОВ, економист од Куманово;
ВЕРА АЦЕВА, домаќинка од Прилеп;
КАМБЕР ХАСАН, земљоделец од с. Д. Дисан (Неготинско);
АЦО ПЕТРОВСКИ, кројач од Скопје;
МЛАДЕН ГЕОРГИЕВ ЧЕЛОПЕЧКИ, земљоделец од с. Челопек (Кумановско);
ЉИЉАНА ЧАЛОВСКА, ст(удент) од Битола.
ЧЛЕНОВИ НА АСНОМ:
Тетово:
Тодор Ципоски, работник
инж. агр. Јордан Блажевски
Кичево:
Злате Кленовски, земљеделец
Д-р Владо Полежиновски, јур(ист)
Галичник:
мајор Тихомир Милошевски ком(андант) на III-та македонска бригада
Јелисије Поповски, банк(арски) чин(овник)
Мино Минов, работник
Живко Брајковски
Гостивар: Чедо Филиповски, работник
Александар Георгиев, град(ежен) инж(енер)
Видоје Смилевски, банк(арски) чин(овник)
Дебар:
Киро Стојанов, свештеник
Ресен:
подпор(учник) Наум Веслиевски,зам(еник) ком(андант) на III-та бригада
Јонче Трпевски, работник
Георги Ивановски, учител
Илија Божиновски, чинов(ник)
Битола:
др. Киро Миљовски, вет(еринарен) лек(ар)
вазд. мајор Вангел Чукаловски ком(андант) на I-ва удар. бригада
капетан Коста Јашмаков, началник на штабот на III уд(арна) бригада
Петар Манговски, адвокат
Васил Карангеловски, зам(еник) ком(андант) на IV-та макед(онска) бриг(ада)
Нафи Сулејман, земљоделец
Илија Илијевски, адвокат
Крушево:
Томо Кутурец, чиновник
Наум Наумовски, полком на II-та ударна бригада
Злате Билјановски, зам(еник) пол(итички) ком(есар) на III уд(арна) бригада.
Велес:
Бано Андреев Ронков, пол(итички) ком(есар) на Гл(авниот) штаб на Македонија
Благој Х. Панзов, адвокат
Благоја Левков, адвокат
Мино Богданов, чиновник
Маца Карбева, домаќинка
Стоилко Иванов, учител
Неготино:
пор(учник) Лазар Калајџиев
Најдо Стаменин, работник
Лазо Мојсов, студент права
Боро Чаушев, работник
Струмица:
Благоја Минков, работник
Борис Поцков, типог(рафски) раб(отник)
Радовиш:
Багоја Тошевски, чиновник
Штип:
Кирил Глигоров, адвокат
Исак Сион, чиновник
Димче Беловски, чиновник
Кочани:
Никола Вражиловски, канд. адвокат
Виница:
Киро Михајловски, пол(итички) ком(есар) на IV-та македонска бригада
Берово:
Страхил Бајовски, учител
Скопие:
потпол(ковник) Панче Неделковски, зам(еник) ком(андант) на Гл(авниот) штаб
Петар Богданов-Кочко, композитор
Милева Сабо, работничка
Ќемал Сејфула, занатчија
Асен Симитчиев, канд. адв(окат)
д-р Димитар Миовски, лекар
Тодор Стојанов Звездин, суд. п. пук(овник)
Душан Лукаров, работник
инж. агр. Славко поп-Антовски
Борис Атков, чиновник
Прешево:
Абдула Алија, работник
Охрид:
Лазар Гиновски, земљоделец
Кирил Чаулев, студент
Струга:
Владо Малески, студент
Васил Калајџоски, судија
Прилеп:
инж. арх. Кирил Георгиевски
Борко Темелков, работник
Димче Миревски, професор
Милан Стефанов, земљод(елец)
поруч(ник) Методи Поповски, ком(андант) на II-та бригада
Тодор Ношпал, трговец
Петар Михајлов, Тиквар, работник
Кирил Крстев, работник
Св. Николе:
Ванчо Бурзевски, чиновник
Лазар Кулишев, работник
Кавадарци:
Никола Минчев, банк(арски) чин(овник)
мајор Димче Туриманџовски, пом. нач(алник) на Гл(авниот) шт(аб) на Мак(едонија)
Иван Радњански, земљедел(ец)
Методи Џунов, земљедел(ец)
Гевгели:
Ристо Бајалцалиев, чиновник
Димитар Зафиров, журнал(ист)
пор. Иван Танев, аѓутант на Гл(авниот) штаб
Олга Петрушева, домаќинка
Јанко Шопов, техник
Атанас Бојков, ком(андант) (на) Струм(ичкиот) одред
Никола Пеев, работник
Димитар Теменугов, п(олитички) комесар на Стр(умичкиот) о(дред)
Куманово:
Мара Нацева, работничка
Веселинка Малинска, чин(овник)
Гојчо Стефков, работник
Вазд. пор(учник) Боро Равњански,
Борис Чушкаров, пол(итички) ком(есар) на III-та уд(арна) бригада
Стојан Тодоровски, чиновн(ик)
Кратово:
Др. Никола Мицев, вет(еринарен) лек(ар)
пор(учник) Боро Милевски, ком(андант) на IV-та бригада
Крива Паланка:
Трајко Цветанов, студент
Боро Арсов, адвокат
Петрич:
Атанас Атанасов, работник
Васил Василев, работник
Костур:
Димитри Манџовски, зем(јоделец)
Васил Ивановски, работник
Кукуш:
Димитар Влахов, публицист